Trong ngành công nghiệp may mặc, hai mô hình sản xuất phổ biến nhất là OEM (Original Equipment Manufacturer) và ODM (Original Design Manufacturer). Đây không chỉ là thuật ngữ kinh tế đơn thuần, mà còn là định hướng chiến lược quyết định cách một doanh nghiệp tổ chức sản xuất, kiểm soát thương hiệu và phát triển thị trường xuất khẩu.
Vậy OEM và ODM khác nhau thế nào trong thực tiễn ngành may mặc? Doanh nghiệp nên chọn mô hình nào để tối ưu năng lực sản xuất và xây dựng thương hiệu? Hãy cùng phân tích chi tiết trong bài viết này.
OEM và ODM là gì trong ngành may mặc?
OEM (Original Equipment Manufacturer) trong may mặc là mô hình sản xuất theo đơn đặt hàng, trong đó khách hàng (buyer) cung cấp thiết kế, thông số kỹ thuật, nguyên phụ liệu hoặc hướng dẫn vật tư, còn xưởng sản xuất thực hiện khâu gia công, hoàn thiện, đóng gói sản phẩm dưới nhãn hiệu của khách.
Ngược lại, ODM (Original Design Manufacturer) là mô hình sản xuất chủ động hơn. Trong đó, nhà sản xuất tự thiết kế, phát triển mẫu mã sản phẩm, lựa chọn nguyên vật liệu và bán lại cho khách hàng theo kiểu “gắn nhãn” thương hiệu riêng.
Định nghĩa theo Tổ chức Thương mại Quốc tế (ITC) và các hướng dẫn sản xuất toàn cầu như Alibaba, TradeKey, hay Investopedia, đều thống nhất về bản chất: OEM phụ thuộc thiết kế của khách hàng; ODM thì chủ động từ khâu thiết kế đến sản xuất.
So sánh OEM và ODM – Góc nhìn chuyên sâu trong ngành may mặc
Dưới đây là bảng so sánh chi tiết hai mô hình OEM và ODM, được tổng hợp từ nguồn tiếng Việt, Anh và kinh nghiệm vận hành thực tế tại các nhà máy may xuất khẩu tại Việt Nam:
Tiêu chí
OEM (Original Equipment Manufacturer)
ODM (Original Design Manufacturer)
Thiết kế sản phẩm
Do khách hàng cung cấp toàn bộ (Tech pack, rập, mẫu)
Do nhà sản xuất thiết kế, khách chỉ chọn mẫu
Nguyên phụ liệu
Có thể do khách hàng cung cấp hoặc yêu cầu cụ thể
Nhà máy tự quyết định vật tư theo mẫu
Quy trình sản xuất
Xưởng thực hiện theo hướng dẫn chặt chẽ
Xưởng chủ động toàn bộ từ A–Z
Quyền sở hữu trí tuệ (IP)
Khách hàng giữ bản quyền thiết kế
Nhà máy giữ bản quyền thiết kế gốc
Thời gian phát triển sản phẩm
Dài hơn, do phải duyệt từng bước
Ngắn hơn, mẫu sẵn có hoặc đã phát triển trước
Kiểm soát chất lượng
Khách hàng giám sát và kiểm định sát sao
Phụ thuộc tiêu chuẩn sẵn có của nhà máy
Xây dựng thương hiệu
Khách hàng phát triển thương hiệu riêng
Khách hàng phụ thuộc vào mẫu có sẵn
Chi phí sản xuất
Cao hơn (thiết kế, phát triển mẫu, test nguyên liệu)
Thấp hơn (mẫu có sẵn, scale dễ hơn)
Tính linh hoạt sản phẩm
Cao – tùy biến sâu theo yêu cầu
Hạn chế – thay đổi ít trên nền mẫu có sẵn
Mức độ phù hợp
Doanh nghiệp có định hướng phát triển thương hiệu
Doanh nghiệp mới, muốn kiểm thị trường nhanh
Phân tích ưu và nhược điểm thực tế
Ưu điểm OEM – Làm chủ chất lượng và thương hiệu
OEM cho phép khách hàng giữ quyền kiểm soát toàn diện đối với thiết kế, nhãn hiệu và chất lượng sản phẩm. Điều này đặc biệt quan trọng với các thương hiệu thời trang cao cấp, startup xây dựng thương hiệu riêng hoặc các đơn vị muốn đảm bảo sự độc quyền mẫu mã. Ngoài ra, OEM còn giúp dễ dàng tích hợp vào chuỗi giá trị toàn cầu (global value chain).
Tuy nhiên, đổi lại, chi phí phát triển sản phẩm OEM cao hơn do phải đầu tư thiết kế, kiểm mẫu, duyệt vật tư và quản lý chất lượng nghiêm ngặt. Thời gian đưa sản phẩm ra thị trường cũng dài hơn, đặc biệt với các sản phẩm kỹ thuật cao như áo khoác đa lớp, đồ thể thao hoặc đồ may mặc thông minh (smart textile).
Ưu điểm ODM – Nhanh, tiết kiệm, dễ triển khai
Với ODM, khách hàng có thể chọn ngay từ hàng trăm mẫu có sẵn do nhà máy phát triển. Điều này rút ngắn thời gian đáng kể trong quá trình R&D, đặc biệt với các doanh nghiệp mới hoặc thương hiệu trung cấp không cần sự khác biệt quá lớn về thiết kế.
Tuy nhiên, chính sự dễ dàng này cũng đi kèm với rủi ro: sản phẩm có thể giống nhiều đối thủ khác; khách hàng bị động trong quản lý chất lượng, và rất khó xây dựng bản sắc thương hiệu riêng.
Nên chọn OEM hay ODM?
Việc lựa chọn mô hình OEM hay ODM trong may mặc nên căn cứ vào ba yếu tố then chốt:
Chiến lược thương hiệu: Nếu bạn muốn phát triển một thương hiệu bền vững, có bản sắc rõ ràng, OEM là con đường bắt buộc.
Nguồn lực sản xuất: Doanh nghiệp có đội ngũ kỹ thuật, merchandiser và kiểm soát chất lượng mạnh thì dễ vận hành theo OEM. Nếu không, ODM là lựa chọn an toàn.
Tốc độ ra thị trường: ODM giúp thử nghiệm sản phẩm mới nhanh, phù hợp với doanh nghiệp bán hàng online, TMĐT xuyên biên giới hoặc cần xoay vòng mẫu nhanh.
Một số thương hiệu lớn thường kết hợp cả hai mô hình: dùng ODM cho dòng sản phẩm phổ thông, OEM cho dòng cao cấp.
Kết luận: Chọn đúng mô hình – Bước đầu của chuỗi giá trị bền vững
Không có mô hình sản xuất nào tốt nhất, chỉ có mô hình phù hợp nhất với giai đoạn phát triển của doanh nghiệp. Hiểu rõ sự khác biệt giữa OEM và ODM không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí, kiểm soát rủi ro mà còn giúp mở rộng quy mô bền vững khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nếu bạn đang bắt đầu, hãy chọn ODM để thâm nhập thị trường nhanh. Nếu bạn đã có định hướng lâu dài và muốn làm chủ giá trị thương hiệu, hãy đầu tư theo hướng OEM. Và nếu cần chuyển đổi mô hình từ ODM sang OEM – bạn cần một lộ trình nhân sự, kỹ thuật và kiểm soát chất lượng rõ ràng.
Nếu quý khách đang tìm kiếm đơn vị OEM/FOB chuyên nghiệp và chất lượng, có thể liên hệ với Hoa Phat Garment để được tư vấn, báo giá chi tiết và tối ưu nhất.
