+109 Thuật Ngữ May Mặc Cơ Bản Mọi Người Nên Biết

Tổng hợp hơn 109 thuật ngữ chuyên ngành may mặc phổ biến nhất hiện nay, từ quy trình sản xuất, gia công đến kỹ thuật in, cắt, may, đóng gói và xuất khẩu. Bài viết giúp bạn nắm rõ cách sử dụng và phân biệt các thuật ngữ theo chuẩn quốc tế.

I. Tại sao cần hiểu thuật ngữ trong ngành may mặc?

Ngành may mặc hiện đại không chỉ đơn giản là khâu vải – ráp mảnh – hoàn thiện sản phẩm. Đằng sau một chiếc áo là hàng loạt thuật ngữ kỹ thuật, quy trình sản xuất và thông số chất lượng được quy chuẩn hóa. Nếu bạn là sinh viên, nhân viên xưởng may, merchandiser, hay chủ doanh nghiệp, hiểu đúng những thuật ngữ này là bắt buộc.

Ví dụ, không hiểu sự khác nhau giữa OEM và FOB có thể khiến bạn ký nhầm hợp đồng gia công. Không nắm rõ “marker efficiency” sẽ khiến bạn hao hụt vải và thua lỗ trong sản xuất.

II. Phân loại các nhóm thuật ngữ phổ biến nhất

1. Thuật ngữ về phương thức sản xuất: OEM, FOB, CMT…

So sánh FOB – CMT – OEM:

• FOB: phù hợp với doanh nghiệp có khả năng quản lý sản xuất và xuất khẩu.
• CMT: thường dùng trong các xưởng gia công quy mô vừa và nhỏ.
• OEM: phổ biến trong các công ty nhận thiết kế có sẵn, đảm bảo sản xuất đúng mẫu.

⚠ Mẹo chuyên môn: Khi đàm phán hợp đồng, hãy làm rõ phương thức thanh toán và trách nhiệm logistics nếu sử dụng FOB hay LDP.

2. Thuật ngữ về sơ đồ, nhảy size, cắt vải

Trong ngành sản xuất hàng loạt, hiệu suất sử dụng vải quyết định lợi nhuận. Các thuật ngữ dưới đây giúp kiểm soát hao phí nguyên vật liệu:

• Pattern: mẫu rập từng chi tiết sản phẩm
• Grading: nhảy size (S → M → L…)
• Marker: sơ đồ bố trí chi tiết rập trên vải
• Marker efficiency: tỷ lệ tối ưu vải (thường ≥ 85%)
• Fabric consumption: lượng vải tiêu thụ cho một sản phẩm

Gerber, Lectra là các phần mềm phổ biến giúp tạo rập và đi sơ đồ tự động.

3. Thuật ngữ may công nghiệp: Seam, Stitch, Bartack…

Khâu may là trung tâm của sản xuất may mặc, và mỗi chi tiết đều có ý nghĩa riêng:

• Seam: đường may nối các mảnh vải
• Stitch: kiểu mũi may (đơn, kép, móc xích…)
• Flatlock: may phẳng – dùng trong đồ thể thao
• Bartack: mũi bọ – tăng độ bền tại vị trí chịu lực (như túi quần)
• SPI (Stitch Per Inch): mật độ mũi may (ảnh hưởng đến độ bền)

Dựa vào chất liệu vải và vị trí chức năng, kỹ thuật viên chọn stitch phù hợp (ví dụ: đồ lót dùng chainstitch mềm và đàn hồi).

4. Thuật ngữ in – thêu trên vải: Digital, Sublimation, Embroidery…

Các kỹ thuật in quyết định tính thẩm mỹ và độ bền sản phẩm.

• Screen printing: in lụa – phổ biến, giá rẻ, phù hợp đơn sắc
• Digital printing: in kỹ thuật số – in ảnh sắc nét, phù hợp in nhiều màu
• Sublimation: in chuyển nhiệt – thường dùng cho vải polyester
• DTG (Direct to Garment): in trực tiếp lên áo bằng máy in
• Plastisol, Puff ink: các loại mực tạo hiệu ứng in nổi
• Embroidery: thêu vi tính – bền, cao cấp hơn in

5. Gia công & hoàn thiện: Trimming, Washing, QC

Gia công hoàn thiện không chỉ là “làm đẹp sản phẩm” mà còn kiểm soát chất lượng đầu ra:

• Trimming: cắt chỉ, làm sạch chỉ thừa
• Washing: giặt xử lý (enzyme, stone wash, acid wash…)
• Ironing: là ủi định hình
• Packing: đóng gói theo size – color – style
• QC (Quality Control): kiểm tra chất lượng toàn bộ quy trình

Một lỗi trong trimming có thể làm hỏng toàn bộ đơn hàng FOB nếu không phát hiện sớm.

6. Đóng gói & logistics: SKU, MOQ, Packing List

• SKU (Stock Keeping Unit): mã sản phẩm theo size, màu, chất liệu
• MOQ (Minimum Order Quantity): số lượng tối thiểu trong đơn hàng
• Packing list: bảng kê đóng gói (thường có số lượng, size, màu)
• Bill of Lading (B/L): vận đơn đường biển – giấy tờ quan trọng nhất khi xuất khẩu

Giao hàng FOB yêu cầu chuẩn bị đầy đủ packing list, invoice, CO (Certificate of Origin) trước khi tàu khởi hành.

7. Thuật ngữ chuyên môn tiếng Anh thường gặp

• Lead time: thời gian từ lúc đặt hàng → giao hàng
• Tolerance: sai số cho phép trong sản xuất
• Tech pack: bộ tài liệu kỹ thuật sản phẩm (rập, size, chất liệu…)
• Proto, Fit, PP Sample: các loại mẫu kiểm tra trước sản xuất hàng loạt
• Lab-dip, Strike-off: mẫu test màu nhuộm / in

Những thuật ngữ này xuất hiện thường xuyên trong email giữa merchandiser và buyer.

8. Thuật ngữ kiểm định chất lượng: AQL, Defect…

• AQL (Acceptable Quality Level): mức lỗi chấp nhận được (ví dụ: AQL 2.5)
• Shrinkage: độ co vải sau giặt
• Color fastness: độ bền màu
• Defect classification: phân loại lỗi (Major / Minor / Critical)
• Inline inspection / Final inspection: kiểm tra trong khi may / sau khi may

Tài liệu đánh giá chất lượng thường được xây dựng theo tiêu chuẩn của buyer (Uniqlo, H&M, Decathlon…)

III. Bảng tổng hợp một số thuật ngữ tiêu biểu

1. Thuật ngữ sản xuất và mô hình gia công (OEM, ODM, CMT…)

✂️ 2. Thuật ngữ về cắt, sơ đồ, chất liệu

3. Thuật ngữ kỹ thuật may

4. Thuật ngữ in ấn – thêu

5. Thuật ngữ kiểm định, chất lượng

6. Thuật ngữ đóng gói – logistics – thương mại

7. Thuật ngữ chuyên ngành khác

IV. Kết luận: Học thuật ngữ – bước nền tảng cho người làm ngành may

Việc nắm vững hơn 109 thuật ngữ phổ biến trong may mặc không chỉ giúp bạn đọc hiểu tài liệu kỹ thuật, làm việc hiệu quả với khách hàng quốc tế mà còn giảm rủi ro trong đàm phán hợp đồng.

Quý khách cần sản xuất OEM/FOB chất lượng, nhanh chóng có thể liên hệ với Hoa Phat Garment, chúng tôi với quy mô 150.000pcs/tháng có thể đảm bảo tiến độ và giá cả tối ưu nhất

• Hotline: 0938.812.811
• Địa chỉ: 68/1 Trần Tấn, Tân Sơn Nhì, Tân Phú